Als je het aan Gerda Smink vraagt wat haar tuin typeert krijg je dat in doordachte volzinnen te horen. Dan verraadt zich de onderwijzeres in haar. De prachtig aangelegde privétuin van Gerda op Venneweg nummer 8 is zondag 10 juni eenmalig geopend voor publiek, tijdens Rijen Ruikt.

Toen Gerda en haar man Leo een halve eeuw geleden de oude boerenwoning langs het spoor in Rijen betrokken was er nog weinig te zien van de huidige aanleg. De boerenwoning is gerenoveerd en uitgebouwd, waarbij de landelijke stijl is behouden. De tuin van nu was er misschien deels in oppervlakte – er is in de jaren negentig een stuk bijgekocht – maar zeker niet met deze uitstraling. Alleen de groentetuin voor de deur van het oude huis bestond vroeger ook al.

“Ronde lijnen” is het eerste dat Gerda te binnen schiet als ze begint te vertellen. De tuin is opgebouwd uit gebogen lijnen en cirkels. Als ik dat vergelijk met mijn eigen stijl neig ik juist naar hoekig. Dat interpreteren als typisch vrouwelijk en mannelijk – die neiging heb ik even – is te gemakkelijk. Want binnen de ronde vormen van Gerda’s tuin mag het soms best verwilderen. In combinatie met de strakke, gebogen snoeivormen van bijvoorbeeld buxus en taxus ontstaat zo een spanning tussen “ruig en netjes”, die zeker niet vrouwelijk romantisch aandoet.

Gerda werkt met grote vlakken van planten, waarbij de bloemkleur ondergeschikt is aan de uitstraling van blad en plant als geheel. Ook met herhaling van planten creëert ze zo samenhang en rust. Als tegenhanger wekt ze spanning door paden weg te laten lopen, zodat je niet alles in een keer kunt overzien. Lichtval en stevige kleurcontrasten – bijvoorbeeld tussen het geelgroene blad van Gleditsia triacanthos ‘Sunburst’ en het bruinrode van Prunus niger – doen de rest.

Door de zichtlijnen kijk je waar Gerda wil dat je kijkt: naar de vele beelden van Ine Bollen die in de perken staan. Of naar de “grapjes” in de tuin: een gesnoeide zetel waarin je niet kunt zitten, de locomotief van buxus bij de ingang of de staaldraden duiker in de vijver.

In de Sminkentuin – door Gerda bewust vernoemd naar haar in 2009 overleden man Leo – is voor de echte liefhebber veel te zien. Bij de zoveelste rondgang viel mij op dat je dit levenswerk van Gerda steeds weer als nieuw kunt beleven.