Categorie: Vaste planten

Gaspeldoorn in Gorges du Verdon
Geplaatst op in Bomen, Recensies en verslagen, Vaste planten

De flora van de Gorges du Verdon

Begin juni wandelde ik een week om en in de grootste kloof van Europa, de Gorges du Verdon in de Provence. De Fransozen klaagden over het natte en koude voorjaar, maar ik kreeg onderweg geen druppel. Wel druppelde het elke dag volgens het Buienalarm op mijn mobiel in Nederland (waar de zomer dit jaar meer op een moesson lijkt, maar dat terzijde).

Panorama Gorges du Verdon vanaf Point Sublime
De Gorges du Verdon vanaf Point Sublime

De ‘Grand Canyon du Verdon’ is een berggebied waarin de woeste rivier in eeuwen en eeuwen een enorm ravijn heeft uitgesleten. Tijdens het wandelen werd ik getrakteerd op rotsfaçades, vergezichten en alpenweides. Toch genoot ik vooral van de grote natuurtuin om me heen. In mijn hoofd benoemde ik de plantensoorten die ik herkende. Het zijn er veel die ook in de siertuin overeind blijven, zoals wolfsmelk (Euphorbia characias en Euphorbia spinosa), Helleborus foetidus en Campanula persicifolia.

Bomen

In deze warme en droge streek zijn er enkele planten die sterk domineren. Voor de bomen zijn dat de op lager gelegen gebied de eik (Quercus pubescens) en op hoger gelegen gebied de grove den (Pinus sylvestris), de zwarte den (Pinus nigra) en de Aleppoden (Pinus halepensis). Ik was verbaasd dat de maretak of mistletoe (Viscum album) hier ook op dennen zijn borstels maakt. Ik dacht altijd dat deze halfparasiet alleen op loofbomen groeide.

Struiken

Voor de struiken domineren de Pruikenboom (Cotinus coggygria, de gewone groene soort met rozige pluimen) en… buxus (Buxus sempervirens). Vooral die laatste tiert alsof er geen belagende schimmels of mijten bestaan.

Planten uit de Gorges du Verdon
Ook gezien: Orchis purpurea, Linum suffruticosum en Lathyrys tuberosus

Hoger in de bergen was de lucht vaak zwanger van de bloeiende Gaspeldoorn (Ulex parviflorus), terwijl het op zonnige vlaktes ineens sterk naar tijm (Thymus vulgaris) kon ruiken.

Kruiden

Daarmee kom ik op de laagste divisie, naast tijm: lavendel (Lavandula angustifolia) en bonenkruid (Satureja montana). Een trio dat alleen daarom al niet in de Herbes de Provence mag ontbreken.

Kalk

Wat ik me door het zien van de natuurlijke groeiplaats vooral realiseerde is dat al deze soorten houden van (veel) kalk in de grond.

Denk daar nog eens aan en geef je strak in het keurslijf gesnoeide buxus zo nu en dan eens wat korrelkalk te eten.

Oosterse kerstroos (Helleborus orientalis)
Geplaatst op in Vaste planten

De Helleborus

En dan ineens is ze er.
Alle kleur lijkt verdwenen
de laatste blaadjes,
de eerste sneeuw.
Dan laat zij zich zien,
kleuren van waterverf
tegen het wit en het grijs.
Een tere kracht 
in dit donkere seizoen.

Deze winter leek mijn gedicht minder van toepassing omdat de zomerbloeiers maar bleven bloeien, de narcissen al ver boven de grond stonden, en vorst en sneeuw uitbleven. Maar toch, elk jaar ben ik weer blij de Helleborus te zien. Ze herinnert me eraan dat er altijd kleur is, ook al is het nog zo donker.

Oosterse kerstroos (Helleborus orientalis)

De naam kerstroos voor Helleborus niger verwijst direct naar deze vroege bloei. Een andere naam is minder poëtisch: stinkend nieskruid voor Helleborus foetidus. De hier afgebeelde soorten zijn kruisingen van Helleborus orientalis.

Het tijdschrift De tuin in vier seizoenen plaatste in november 2014 een artikel over de Helleborus. Het artikel begint zo: “Boze tongen beweren dat de Helleborus zijn waarde alleen te danken heeft aan het vroege bloeitijdstip, maar als tuinplant verder niet zoveel voorstelt. Bestudering (…) leert iets anders en toont ons een boeiend en variabel plantengeslacht.”

Vervolgens komt een onuitputtelijke hoeveelheid variaties voorbij, met mooie foto’s.

Veel soorten hebben hangende bloemen. Voor het zicht is dat minder mooi en daarom worden er nieuwe soorten gekweekt waarvan de bloemen meer rechtop staan.  Dat oogt mooier, maar voor de plant is dat een nadeel: de hangende kelk houdt de meeldraden en stampers droog. Zouden er zelfs in de winter insecten zijn die stuifmeel of nectar uit de bloem komen halen en zo zorgen voor bestuiving?

Oosterse kerstroos (Helleborus orientalis)

Ik heb mijn Helleborusplanten gewoon gezaaid. Ze zaaien zich ook zelf uit en ze kruisen onderling, dus je weet nooit precies wat je krijgt. Als je per se eenzelfde plant wil dan kun je beter scheuren.

Als je zaad hebt geoogst is het belangrijk om dat zo vlug mogelijk uit te zaaien want de kwaliteit gaat snel achteruit. Het ontkiemen duurt vrij lang: er moet een winter overheen voor de plantjes echt opkomen. Maar eenmaal boven de grond groeien ze hard en zijn ze bijna onverwoestbaar.

Iedereen een kleurrijk tuinjaar gewenst, het begin is er!

Eric en Stien