En dan ineens is ze er.
Alle kleur lijkt verdwenen
de laatste blaadjes,
de eerste sneeuw.
Dan laat zij zich zien,
kleuren van waterverf
tegen het wit en het grijs.
Een tere kracht 
in dit donkere seizoen.

Deze winter leek mijn gedicht minder van toepassing omdat de zomerbloeiers maar bleven bloeien, de narcissen al ver boven de grond stonden, en vorst en sneeuw uitbleven. Maar toch, elk jaar ben ik weer blij de Helleborus te zien. Ze herinnert me eraan dat er altijd kleur is, ook al is het nog zo donker.

De naam kerstroos voor Helleborus niger verwijst direct naar deze vroege bloei. Een andere naam is minder poëtisch: stinkend nieskruid voor Helleborus foetidus. De hier afgebeelde soorten zijn kruisingen van Helleborus orientalis.

Het tijdschrift De tuin in vier seizoenen plaatste in november 2014 een artikel over de Helleborus. Het artikel begint zo: “Boze tongen beweren dat de Helleborus zijn waarde alleen te danken heeft aan het vroege bloeitijdstip, maar als tuinplant verder niet zoveel voorstelt. Bestudering (…) leert iets anders en toont ons een boeiend en variabel plantengeslacht.”

Vervolgens komt een onuitputtelijke hoeveelheid variaties voorbij, met mooie foto’s.

Veel soorten hebben hangende bloemen. Voor het zicht is dat minder mooi en daarom worden er nieuwe soorten gekweekt waarvan de bloemen meer rechtop staan.  Dat oogt mooier, maar voor de plant is dat een nadeel: de hangende kelk houdt de meeldraden en stampers droog. Zouden er zelfs in de winter insecten zijn die stuifmeel of nectar uit de bloem komen halen en zo zorgen voor bestuiving?

Ik heb mijn Helleborusplanten gewoon gezaaid. Ze zaaien zich ook zelf uit en ze kruisen onderling, dus je weet nooit precies wat je krijgt. Als je per se eenzelfde plant wil dan kun je beter scheuren.

Als je zaad hebt geoogst is het belangrijk om dat zo vlug mogelijk uit te zaaien want de kwaliteit gaat snel achteruit. Het ontkiemen duurt vrij lang: er moet een winter overheen voor de plantjes echt opkomen. Maar eenmaal boven de grond groeien ze hard en zijn ze bijna onverwoestbaar.

Iedereen een kleurrijk tuinjaar gewenst, het begin is er!

Eric en Stien